Door De meeste mensen kennen Bluetooth vooral als hulpmiddeltje voor handenvrij bellen in de wagen. Maar Bluetooth is meer dan dat: ook muziekweergave is mogelijk via de draadloze technologie, zonder complex netwerk of router.
Geluid streamen over een Bluetooth-verbinding wijkt op een aantal vlakken sterk af van de manier waarop klassieke muziekstreamers werken. Je hebt er bijvoorbeeld geen computernetwerk of draadloze router voor nodig, aangezien Bluetooth-communicatie rechtstreeks van toestel tot toestel verloopt.
Apparaten zoals computers en mobiele telefoons beschikken tegenwoordig in 95 procent van de gevallen over een ingebouwde Bluetooth-module die data draadloos kan verzenden en ontvangen naar andere Bluetooth-toestellen. Is de module A2DP-compatibel (de naam van de indeling die voor muziekoverdracht gebruikt wordt), dan kan ze dienst doen om muziek te streamen.
Daarnaast zijn er ook losse Bluetooth-zendertjes (dongles) beschikbaar, bijvoorbeeld voor de iPod, die het ook mogelijk maken om vanaf een mp3-speler muziek te streamen.
In de huiskamer
Maar sinds enige tijd heeft ook de entertainmentsector brood gezien in deze technologie. Zo vinden we soms al een ingebouwde Bluetooth-ontvanger terug in toestellen voor de huiskamer, bijvoorbeeld bij tv-toestellen of miniketens.
Een piste die vaker bewandelt wordt, is het aanbieden van een optionele ontvanger. Die is vaak merkspecifiek, en wordt bijvoorbeeld aangesloten op een av-receiver.
Een toestel zoals de Chord Chordette gaat zelfs nog een stap verder: het ontvangt de digitale muziekstroom die via Bluetooth verstuurd wordt vanaf een telefoon of pc niet alleen, maar zet ze ook meteen perfect om in een analoog signaal dat door een gewone versterker naar de speakers gestuurd kan worden. Dat maakt deze Bluetooth-DAC universeel inzetbaar.
,
Meer dan muziek alleen
Het mooie aan Bluetooth is dat de technologie toelaat om geluid – niet alleen muziek, maar bijvoorbeeld ook film- en gamegeluid – draadloos te streamen naar je muziekinstallatie, zonder beperkingen voor het formaat waarin muziek opgeslagen wordt. Het werkt dus net zo goed voor mp3-bestanden als voor stereogeluid vanaf een Blu-ray disc.
Maar er zit ook een nadeel vast aan het standaard A2DP-profiel dat Bluetooth gebruikt voor audio: de reikwijdte is meestal beperkt tot een tiental meter en je doet in ieder geval toegevingen naar de geluidskwaliteit toe. De voornaamste schuldige daarvoor is de eerder beperkte bandbreedte, waardoor muziekbestanden voor verzending getranscodeerd (het on-the-fly coderen en decoderen van data) moeten worden – een noodzaak met het oog op een vloeiende, constante weergave.
Dubbel verlies
Op zich hoeft dat niet zo’n probleem te zijn, want ook lossless muziekformaten zoals Flac maken gebruik van compressie. Spijtig genoeg gaat de standaard codec van het A2DP-profiel, SBC, minder fijnzinnig om met de datastroom. SBC gaat immers ‘destructief’ te werk; er worden dus data overboord gegooid, net zoals bij een lossy bestandsformaat.
Dat is voornamelijk bij lossy bestanden (zoals mp3) een nadeel, omdat er dan eigenlijk een dubbel verlies optreedt. Met lossless bestanden loopt het een minder grote vaart: blinde luistertesten wijzen uit dat het resultaat na het streamen vergelijkbaar is met een 320 kbps mp3-bestand, zodat het verschil met cd-geluid voor heel wat doorsnee luisteraars niet eens merkbaar is.
,
Apt-X: Bluetooth op steroïden
Maar het kan nog beter, en wel met de relatief nieuwe apt-X-technologie. Dat is een subset van het A2DP-profiel die specifiek voor hoogwaardige muziekoverdracht ontwikkeld werd.
Apt-X neemt daarbij de rol van de SBC-codec over, en dat biedt zo z’n voordelen. Door de hogere bandbreedte kan de nieuwe technologie ‘non-destructief’ te werk gaan bij het transcoderen van geluid, zodat er niet langer data verloren gaan. De geluidskwaliteit zou daardoor nagenoeg gelijk moeten zijn aan die van cd-opnames.
Ook het dynamisch bereik is groter, terwijl de frequentierespons binnen een gebied van 10Hz tot 22kHz volkomen lineair is. Een laatste voordeel is de aanzienlijk lagere latentie tegenover SBC (minder dan 2 ms), zodat er geen vertraging meer kan optreden bij de weergave van geluid. Voor muziek is dat laatste niet zo’n thema, voor films en games duidelijk wel.
Voorlopig beperkt aanbod
Om gebruik te kunnen maken van apt-X moet je toestel of Bluetooth-dongle de apt-X technologie natuurlijk wel ondersteunen. Je herkent compatibele toestellen aan het apt-X logo op de verpakking.
Omdat het om een relatief nieuwe technologie gaat, zijn die toestellen momenteel nog eerder dun gezaaid. De Chord Chordette Gem, enkele hoofdtelefoons van Sennheiser en de Zii Sound-reeks van Creative Labs zijn de enige voorbeelden die we zo meteen vonden.
Daar zou binnenkort verandering in moeten komen volgens de website van apt-X, met toepassingen in smartphones, laptops en zelfs wagens.
Wil je een computer of mp3-speler die niet apt-X compatibel is toch met de nieuwe standaard doen werken, dan kan je bij Creative Labs terecht voor losse dongles voor pc, mac en de iPod/iPhone. Die zijn in principe ook bruikbaar met andere apt-X toestellen – kijk het even na op de verpakking als je twijfelt.
Dynaudio Nederland (de distributeur voor Chord in België en Nederland) liet ons weten dat zij alvast goede ervaringen hebben met de dongles van Creative. Ook Sennheiser biedt dergelijke dongles aan, maar zij lieten ons weten dat ze geen garantie kunnen geven op een goede werking met andere toestellen dan hun hoofdtelefoons.
Wil je zo’n apt-X dongle gebruiken met een A2DP Bluetooth-toestel dat geen apt-X ondersteunt, dan is dat geen probleem: zodra er geen apt-X verbinding mogelijk blijkt, schakelt de verbinding automatisch over naar de standaard SBC-codec. In zo’n situatie werkt de dongle precies hetzelfde als gelijk welke andere Bluetooth-dongle.
