Door De PS-HX500 mag je gerust een ongewone draaitafel noemen. Laten we gewoon al beginnen met de vraag: "Waarom bestaat het?" En neen, het antwoord is niet zomaar dat de Japanse gigant een stukje van de vinyltaart wil meepikken. Zo groot is die ook weer niet. Sony is wel al een tijdje druk bezig met zijn audiospullen compatibel te maken met DSD-bestanden (en andere hi-resformaten).
Vanuit het argument geluidskwaliteit valt daar iets voor te zeggen, maar langs de andere kant is het ook een beetje gek. DSD is immers het bestandsformaat dat voortvloeide uit SACD, niet bepaald het meest succesrijke medium ooit. Laten we eerlijk zijn: het aanbod aan DSD-bestanden is ronduit mager.
Wat beschikbaar is, zijn voornamelijk om afgeleiden van SACD-releases. Al zijn er ook wel labels die nieuw werk in het formaat uitbrengen. Zelden zit daar werk van grote namen bij, maar kan je eerder audiofiele albums verwachten. De eigen back catalogue uitbrengen in DSD, dat doet Sony Music alsnog niet.
En toen ging er bij Sony een lampje branden: wat als ze een draaitafel maken die vinyl kan omzetten naar DSD? Dat is niet enkel fijn omdat het aanbod aan DSD-bestanden dan toeneemt, maar ook omdat het DSD-formaat volgens sommigen het beste digitale transport is voor het analoge signaal dat je uit vinyl krijgt.
Overigens kun je ook via een andere route vinyl omzetten naar DSD, maar dan moet je investeren in een goede ADC (analoog-naar-digitaal-convertor) én de nodige software. Dat zal niet goedkoop zijn, maar misschien wel een betere optie als je al een goede draaitafel bezit.
,
Bij het uitpakken van de PS-HX500 besef je opeens wat de voordelen van digitale muziek zijn. Een netwerkspeler of streamer steek je in, verbind je met het netwerk en je bent er. Niet zo met deze draaitafel.
Sony levert weliswaar alles wat je nodig hebt, incluis stofkap, mat en naaldcartridge. Wie niet zo vertrouwd is met platenspelers, weet wellicht niet dat deze accessoires zelden standaard in de doos present zijn. Bij Sony is alles present, al laat de fabrikant je wel zelf onderdelen assembleren.
Gelukkig is alvast de naald gemonteerd, want dat vereist toch wat ervaring. De draaischijf met bijhorende riem moet je zelf plaatsen, maar ook dat vereist geen grote technische kennis, enkel wat fingerspitzengefühl. Overigens is de platter maar een licht ding. Wellicht daarom dat Sony een zeer zware rubberen mat meelevert, zodat het totaalgewicht wat hoger ligt.
Maar dan kom je bij het contragewicht en anti-skatinginstelling. Die moet je zelf aanbrengen en aanpassen, en dat vraagt toch wat aandacht. Als je hier mist, kan de naald over de plaat springen en krassen maken. Kortom, je gaat misschien moeten terugvallen op vaardigheden die misschien al even roestig zijn geworden (als je wat ouder bent en nog een vinylverleden hebt) of nog moet verwerven (YouTube is dan een goede eerste stopplaats).
Dat niet alles voorgemonteerd is zal sommige mensen afschrikken en is ook gewaagd van Sony. De kans bestaat dat er lui de PS-HX500 aanschaffen en hem niet juist instellen, wat bekraste platen tot gevolg. De keerzijde is wel dat de aanwezigheid van een instelbaar contragewicht, anti-skatinginstelling en losse cartridge betekent dat je de Sony-draaitafel nog kan upgraden met een betere naald, als je dat wenst. We verwachten niet anders op dit prijspunt, maar toch.
,
Sony levert met de draaitafel twee kabels mee: een USB-kabel voor een verbinding met een computer en een klassieke analoge cinch met aarding. Die laatste koppel je aan een versterker met phono-ingang. Heb je die niet, dan kun je via een schuifknopje achteraan de PS-HX500 de ingebouwde versterker inschakelen om het signaal naar een normaal niveau te brengen. Je kunt de draaitafel dan aan nagenoeg elke versterker aansluiten.
De PS-HX500 is uitgerust met een snelheidsschakelaar voor 45 en 33 rpm, wat niet altijd het geval is voor deze prijs.
Je kan trouwens simultaan muziek beluisteren via de analoge uitgang en rippen, wat handig is om eventuele problemen meteen te kunnen signaleren. Maar let wel wat op, want als je aan een hoge volume muziek beluistert kan dat een impact hebben op de opname via USB.
,
Je kunt de PS-HX500 gewoon gebruiken als draaitafel, zonder muziek te importeren. Maar dan heb je betaald voor zaken die je niet nodig hebt. Om muziek op vinyl te rippen, heb je een computer nodig én de nodige software. Weinig ripping-software geeft de optie om DSD-bestanden te creëren, dus blijf je best bij de applicatie die Sony online beschikbaar stelt.
Deze Hi-res Audio Recorder is beschikbaar voor Mac en Windows, en is een vrij simpele applicatie. Het detecteert automatisch de PS-HX500 en biedt je vooraf de keuze tussen importeren in PCM-formaat (44,1 tot 192 kHz en 16 of 24 bit) en DSD (2,8 of 5,6 MHz).
Een kleine verzuchting hier is dat PCM-bestanden in WAV-formaat worden afgeleverd, die je zelf nog moet omzetten naar FLAC, Apple Lossless of iets anders. WAV is immers 6 tot 7x groter dan die lossless formaten, dus dat ga je zeker nog willen doen.
Het is kinderspel om met Hi-res Audio Recorder aan de slag te gaan. Je drukt op ‘Record’, zet de naald op de plaat en wacht tot de tracks die je wil digitaliseren gedaan zijn. Ja, dit is echt old school rippen. Een plaatzijde van 15 minuten rippen kost een kwartier. Heb je een hele platencollectie? Proficiat, je hebt een activiteit gevonden waarmee je menige avonden kan vullen. Misschien overwegen om naar Scandinavië met zijn lange nachten te verkassen?
In een tweede fase geef je aan waar de opname in aparte tracks moeten worden geknipt. Op dit moment kun je ook wat zaken weghalen, zoals de ruisstilte van de uitloopgroef. Maar een functie voor ruisonderdrukking is er niet.
Heel fijn werken is echter niet mogelijk. Inzoomen kan nauwelijks en bovendien toont de applicatie (althans op de Mac, waar we het getest hebben) enkel in een relatief klein scherm. Je kunt het niet maximaliseren om nog beter in de waveform te knippen. Na het editeren exporteer je naar het vooraf gekozen formaat.
Achteraf een ander formaat selecteren of op een latere datum de ruwe geluidsdata opnieuw inladen om het nog verder te verfijnen is onmogelijk. Dat is wel een gemis.
,
We sluiten de PS-HX500 eerst gewoon aan op de Marantz PM11S2-versterker en Monitor Audio Platinum II-speakers die momenteel in de testruimte opgesteld staan. Het is een mooie gelegenheid om de live dubbel-lp te draaien die werd uitgebracht naar aanleiding van de stopzetten van ‘Duyster’, het populaire Studio Brussel-programma dat de zondagavond vroeger draaglijk maakte.
Wow, dat klinkt niet verkeerd, althans nadat we de toonarm wat hadden bijgesteld – de instructies die Sony verschaft zijn op dit punt toch wel wat te onduidelijk. Terwijl we luisteren naar tracks van Spain, Eef de Visser en Amatorski, is het genieten van een vol geluid dat een diepe basweergave combineert met veel textuur en detail. Bij momenten konden we wel lichte snelheidsvariaties detecteren, meer uitgesproken dan bijvoorbeeld op de Pro-ject Debut die er naast stond.
Als we ‘Blue Lines’ van Massive Attack draaien, dan is een lichte vertraging soms merkbaar bij ‘Unfinished Sympathy’.
Interessant is ook onze DSD128-rip van die track te vergelijken met de versie die bijvoorbeeld via Qobuz wordt aangeboden. Dat deden we op een Audeze LCD-2 hoofdtelefoon en via een Teac UD-503 DAC die via USB aangesloten was op een iMac.
Niet geheel verrassend zijn er toch wel wat verschillen. Je hebt natuurlijk de typische vinyl-artefacten, zoals het lichte gekraak. Maar aangezien de plaat zelf gloednieuw was en gereinigd werd, viel dat nog mee. De beide tracks moesten ook qua volume gelijkgestemd worden, want de vinyl-rip was aanzienlijk stiller dan de streaming versie. Een gelijke volume is noodzakelijk voor een goede vergelijking.
De streamingversie klonk van de meet af net iets strakker, omdat er wat wow & flutter optrad aan de kant van de platenspeler.
Maar bij de intro van Unfinished Sympathy hoorde je aan de kant van de rip toch net iets meer dynamiek en een meer open gevoel. De beats klinken voller en de “Touch…” waarmee een mannenstem de track aankondigt weerklinkt in een grotere ruimte. Ook de tingelende percussie die er op volgt, springt er meer uit. Als de track op stoom komt, wordt de vinylrip meer een geluidsmuur, terwijl bij de streamingvariant je een cleaner/magerder weergave geeft waar de stem een centrale plaatsing krijgt.
Samengevat: rippen lijkt wel zin te hebben, al is het maar omdat je iets verkrijgt dat toch een eigen karakter heeft.
,
De PS-HX500 mag je niet zomaar vergelijken met andere draaitafels. Doe je dat toch, dan moet je twee zaken overwegen.
Vergeleken met de meeste draaitafels die ontworpen zijn om te rippen (en die meestal zeer goedkoop zijn), is dit toch wel een veel betere platenspeler. Puur qua klankkwaliteit zit hij hoger en je hebt de mogelijkheid om DSD-bestanden te creëren, terwijl veel instap USB-draaitafels begrensd zijn op 44,1 kHz / 16-bit.
Of je DSD nodig hebt, is een andere vraag. DSD-bestanden beluisteren vereist in elk geval een compatibele DAC. Misschien belangrijker is dat je vinyl kunt rippen naar hi-res PCM, iets dat je met betaalbare USB-draaitafels zelden kunt.
De kwaliteit van de geripte bestanden is in elk geval zeer goed. De applicatie zou zeker gebruikersvriendelijker moeten zijn, maar klankmatig is het eindresultaat nauwelijks te onderscheiden van vinyl.
Wil je enkel schijfjes draaien zonder ooit te rippen, dan vind je in de PS-HX500 een competente (maar relatief prijzige) draaitafel met een mooie, vrij dynamische weergave waar verfijning en detail present zijn. De wow & flutter mocht wel minder, en dat is een kwestie waar concurrenten van pakweg Rega of Pro-ject minder last van hebben.
