Door Er is een heuse hype ontstaan rond hoofdtelefoons én de bijhorende accessoires. Combineer dit met Sony’s nieuwe push rond hi-resaudio, en je krijgt een heel interessante combinatie van de MDR-Z7, PHA-3AC-versterker en NWZ-A15-Walkman.
Het duo dat we hier bekijken zag het daglicht op de IFA-beurs in september, en zorgde meteen voor heel wat enthousiasme onder de hoofdtelefoon-liefhebbers die vertoeven op community-sites als Head-Fi. Want Sony, die heeft wel een zekere reputatie op vlak van kwalitatieve hoofdtelefoons. De laatste tijd waren de Japanners echter niet bezig met de high-end van de markt, maar met (betere) middenklassers. Wie kan hen dat kwalijk nemen, want uiteindelijk zijn hoofdtelefoons van 500 euro plus een enorme nichemarkt.
En toch lanceert Sony de MDR-Z7, zelfs in combinatie met een behoorlijk prijzige mobiele versterker. Desgewenst kan je het prijskaartje nog verder aandikken met speciale 8-aderige kabels ontworpen door Kimber Kables.
,
Het is een mooie tijd voor fans van hoofdtelefoons. Dankzij een revival rond koptelefoons verschijnen er bij grote en kleine merken regelmatig nieuwe modellen – en meestal zijn die behoorlijk goed. Het is een interessante vraag waar bij hoofdtelefoons high-end echt begint, maar voor de meeste mensen is 500 euro wellicht ruim voorbij de psychologische grens waarboven het toch wel aanvoelt als premium-terrein. De Z7 zit met een prijskaartje van 599 euro dus toch in het hoger segment.
Als je dan kijkt naar recente nieuwelingen in deze prijscategorie, dan valt één ding op: het zijn bijna allemaal (half)open ontwerpen die volledig over de oren passen. De klassieke leer zegt dan ook dat open hoofdtelefoons een veel luchtigere, luidspreker-achtige weergave hebben, met veel zin voor detail. Fantastisch voor klassieke muziek en vocals. Maar Sony bewandelt toch het andere pad, dat van het gesloten ontwerp. Hoewel niet helemaal ongehoord – de Alpha Dog van Mr.Speakers bewijst dit al, net zoals toppers van Beyerdynamic, bijvoorbeeld – is dat toch wel een bijzondere zet. Er zijn natuurlijk voordelen aan gesloten earcups. Je hebt geen last van de omgeving, om maar iets te noemen.
Omgekeerd geldt hetzelfde: je moet het volume toch wel tegen de pijngrens laten aanleunen vooraleer iemand in de buurt iets van je muziekkeuze merkt. Omdat het produceerde geluid niet uit de hoofdtelefoon kan ‘ontsnappen’, is er weliswaar een goede interne design nodig die reflecties voorkomt. Als een gesloten ontwerp goed wordt aangepakt, kan je genieten van een veel vollere weergave van de lage frequenties dan bij een open hoofdtelefoon. Naar ons gevoel moet je wel bij deze koptelefoons (en ook de Z7) het volume wat in de gaten houden, omdat er toch rap behoorlijk wat luchtdruk wordt ontwikkeld.
,
Drivers met een diameter van 70 mm? Jawel, dat doen niet veel de Z7 voor. Ze zijn groot genoeg, zegt Sony, voor een vlak golfeffect waardoor muziek ‘grootser’ zou moeten klinken dan bij een kleinere driver die veel meer vanuit het middenpunt geluid produceert. In de praktijk is dat ook merkbaar, al is het effect niet even sterk als bij planar-magnetic-drivers, zoals die van de Oppo PM-1.
De grote drivers geven de MDR-Z7 een indrukwekkend frequentiebereik van 3 Hz tot 100 KHz, iets dat Sony graag verbindt met het weergeven van hi-res. Zonder het hier helemaal op te rakelen, toch even vermelden dat het nut van al die kilohertzen boven de 20-22 KHz (ons gehoorgrens) ter discussie staat. Maar kwaad kan het niet.
,
In termen van uitstraling gaat Sony bij de Z7 voor een onderkoelde maar toch duidelijk aanwezig luxegevoel. De dofzwarte metalen oorschelpen, de lederen hoofdband, de hoogwaardige metalen beugel en scharnier… het ziet er prima uit en voelt duurzaam aan. De oorkussens zijn van leer en dik genoeg dat de Z7 heel comfortabel op je oren rust. Een beetje oorbroei en warmeontwikkeling is onvermijdelijk, maar de net juiste klemkracht zorgt dat het nooit echt buitensporig lastig wordt. Warmte is een voorname reden waarom ik (en vele anderen) de combinatie leer en gesloten ontwerp meestal schuwen, maar deze hoofdtelefoon heb ik toch 2 tot 3 uren op mijn hoofd laten rusten zonder vermoeid te raken. Langer kan wellicht ook, maar je oren af en toe laten rusten is ook belangrijk.
Hoewel de verpakking aan de buitenkant een typisch Sony-karton is, vind je aan de binnenkant een mooie presentatiedoos. Ik parkeer een hoofdtelefoon zoals de Z7 liever op een mooie presentatiestand, zoals de Omega’s van Sieveking, maar de doos oogt wel mooi. Binnenin vind je niet één, maar twee kabels. Niet, zoals bij vele headsets, een kabel met 3,5 mm jack en eentje met 6,3 mm plug, maar wel een ongebalanceerde én een gebalanceerde. Het verschil: beide kabels connecteren apart aan elke earcup, maar de gebalanceerde eindigt in twee aparte 3,5 mm jacks. Je moet natuurlijk een versterker bezitten met een gebalanceerde output (wellicht XLR, maar je kan met convertors werken) om hier van te profiteren. Het grote voordeel: een gebalanceerde kabel heeft geen last van transmissiestoringen zoals een doordeweekse ongebalanceerde kabel.
,
Het is bij elektronisch getinte muziek als die van Magnus, Lorde en Trans Am dat de Z7 echt blink. Heus niet alleen vanwege de volle, iets vettere bas, maar ook omdat die 70 mm drivers verdomd veel detail laten horen. De middenfrequenties lijken het minst geaccentueerd. Het hoog is dan wel weer wat geboost, zonder te scherp of sibilant te worden.
Zoals verwacht bij een gesloten ontwerp onderga je een sterk ‘de-muziek-zit-in-mijn-hoofd’-gevoel, iets dat sommige audiofans minder aangenaam vinden. Maar bij bepaalde genres is dat net heel fijn en onderga je het gevoel van in een warme cocon te vertoeven. Ook bij de fijne track ‘Hungry Ghost’ van Brad Mehliana worden we in de muziek gesleurd, meer dan bij de Sennheiser HD700 of zelfs de Oppo PM-1. Jaag er de klassieker ‘Justice for All’ door van Metallica, dan voel je die dubbele basdrum van Lars Ulricht echt kicken, terwijl de gitaren van Hammett en Hetfield vlak om je oren zweven. Neutraal kan je de Z7 niet noemen, maar wel zeer meeslepend.
,
Tegelijkertijd met de MDR-Z7 brengt Sony een gecombineerde DAC en mobiele versterker uit. Maar de twee toestellen zijn niet met elkaar getrouwd, want de PHA-3 kan je met elke hoofdtelefoon gebruiken. Maar waarom een mobiele hoofdtelefoonversterker? Het antwoord zit hem in de prefix ‘mobiel’. Smartphones, tablets en ook wel laptops hebben zelden een degelijke DAC en/of hoofdtelefoonversterking aan boord, waardoor je bij het rechtstreeks aansluiten van een koptelefoon op een mobiel toestel getrakteerd wordt op een laag volume en minder goede klank.
Of je dat meemaakt, hangt vooral van de gevoeligheid en impedantie van je hoofdtelefoon af. Of anders gezegd: een ongevoelige hifi-hoofdtelefoon met een hoge impedantie (600 ohm, bijvoorbeeld), vraagt meer vermogen om aan te drijven dan een smartphone kan leveren. Stop er een toestel als de PHA-3 tussen, en je lost die tekortkoming op. Toch even opmerken dat de MDR-Z7 met een gevoeligheid van 102 dB/mW en impedantie van 70 ohm normaliter geen problemen mag hebben met een mobiel toestel als bron.
,
Net zoals de Z7 wordt er bij de PHA-3 gemikt op meerwaardezoekers – zie ook: het prijskaartje van 799 euro. Het is die optiek goed dat hij niet beperkt is tot het versterken van een telefoon. Het robuust ogende toestel uit metaal heeft een reeks ingangen, incluis een USB-poort om audio digitaal in te lezen van een iPod. Er is tevens een optische ingang present en een gecombineerde analoge line-in/out, die laatste voor als je de Sony als voorversterker wil gebruiken. Wellicht gaat vooral de micro-USB-poort gebruikt worden. Langs hier kan je mobiele toestellen digitaal aansluiten (een speciale Walkman-kabel wordt meegeleverd) en ook een pc.
Ja, je kan de PHA-3 via een micro-USB-kabel aansluiten op een computer om hi-resbestanden om te zetten. Dat was even opkijken, want de meeste DAC’s gebruiken hiervoor een USB klasse B-aansluiting. Het kloppende hart van de PHA-3 is de ESS ES9018, een DAC-chip die een bijzonder goede reputatie geniet. Het bezorgt de Sony-versterker in elk geval een appetijt voor ongeveer elke vorm van hi-resaudio, zowel voor PCM-formaten (tot 384 kHz en 32-bit) als DSD-stromen (tot 5,6 MHz).
,
Dat de MDR-Z7 een koptelefoon op topniveau is, daar moet je niet aan twijfelen. Sony maakt wel een paar uitgesproken keuzes, waardoor de Z7 een sound krijgt die wij vermoeden door sommigen heel sterk gesmaakt zal worden en andere weer niet. Het zit hem voornamelijk in het vloeiend basfundament, dat hedendaagse muziek leven inblaast maar sommigen toch té gaan vinden. Wij vinden hem een mooie hoofdtelefoon, met veel betrokkenheid, eentje die vocals lekker laat klinken, en de 70 mm drivers creëren inderdaad een geluidsmuur die je meesleurt – maar toch ook oppassen dat je de volumeknop niet te ver opendraait. Het is nooit een goed idee om zoveel geld uit te geven aan een koptelefoon zonder hem eerst te beluisteren, en in het geval van de MDR-Z7 geldt dat advies zeker.
Ben je op zoek naar een hoofdtelefoonversterker en DAC die mobiel bruikbaar is (tot 5 uur op de accu), dan is de PHA-3 zeker geen slechte keuze. Maar de hogere prijs is enkel te rechtvaardigen als je echt van die unieke features (zoals de gebalanceerde uitgang, DSD-ondersteuning of grote collectie inputs) gebruikmaakt. Als je puur wat versterking voor onderweg zoekt, zijn er veel goedkopere opties op de markt, bijvoorbeeld bij iFI, Fiio en Teac. In die zin valt de PHA-3 wat tussen twee stoelen: als mobiele versterker is hij wat overgespecifieerd, terwijl hij dan weer teveel als een mobiel product oogt als je hem in een vaste opstelling gebruikt. Voor hetzelfde bedrag zijn er zeer mooie en capabele niet-mobiele hoofdtelefoonversterkers te scoren.
