Achtergrond: Voorversterkers

De voorversterker – of het voorversterkergedeelte van een geïntegreerde versterker – doet dienst als schakelcentrale tussen de verschillende geluidsbronnen. Met de ingangskeuzeschakelaar selecteer je één van de aangesloten audiocomponenten, waarvan het signaal wordt doorgegeven aan de eindversterker.
 

De voorversterker staat verder ook in voor de volumeregeling, de balans tussen de twee geluidskanalen en eventueel het niveau van de lage en hoge tonen – beter bekend als bass & treble.

,

Een interessant onderdeel van de voorversterker is de voor-voorversterker – in het Engels prepre-amplifier – die instaat voor de voorversterking van het signaal van een analoge draaitafel. De spanningsafgifte van een MM- (Moving Magnet) of een MC-element (Moving Coil) dat in een draaitafel gebruikt wordt, is namelijk te klein om het meteen te kunnen doorgeven aan de voorversterker.

Bovendien staat de  voor-voorversterker in voor de RIAA-correctiecurve (Recording Association of America). Kort gezegd komt het er op neer dat men voor het persen van de plaat de frequentiecurve bijstelt, zodat deze achteraf makkelijker en beter kan worden uitgelezen door de naald-elementcombinatie. Maar door dat bijregelen is de balans van de opname natuurlijk ernstig verstoord, en dat is precies wat de RIAA-equalizer achteraf weer ongedaan maakt.

Niet alle voorversterkers hebben een ingebouwde pre-pre – ook wel phonostage genoemd – aan boord, maar dat hoeft geen probleem te zijn. Je kan zo’n prepre ook los aanschaffen, en aansluiten op de  voorversterker.

Hou er wel rekening mee dat de ene phonostage de andere niet is. Sommige ondersteunen enkel MM-elementen, terwijl andere alleen met MC-elementen overweg kunnen. Gecombineerde voor-voorversterkers die geschikt zijn voor beide soorten elementen bestaan natuurlijk ook.

Typerend voor high-end voorversterkers is dat het aantal features gewoonlijk zeer beperkt is. Vaak gaat het zelfs zo ver dat er niet eens een toonregeling aanwezig is. Maar daar is een goede reden voor. Hoe eenvoudiger de signaalweg is, hoe minder het oorspronkelijke muzieksignaal wordt aangetast. En dat is uiteraard de belangrijkste prioriteit voor een high-end voorversterker.

Deze ‘minder is meer’-opvatting staat haast diametraal tegenover het gebruik van allerlei complexe digitale geluidsbewerkingscircuits in av-receivers en -processors voor surround-weergave. Denk aan bass managementen tijdvertragingscircuits, automatische equalising,  enzovoort.

Toch is een dergelijke aanpak niet noodzakelijk minder goed dan de haast ascetische insteek die analoge high-end voorversterkers er op nahouden. Dat komt omdat al die bewerkingen in principe in het digitale domein gebeuren, waardoor vervelende bijverschijnselen zoals ruis en vervorming grotendeels achterwege blijven.

Bovendien kunnen dergelijke circuits wel degelijk voor verbeteringen zorgen en/of problemen oplossen, op voorwaarde dat ze correct gebruikt worden. We komen er later nog op terug.

De voorversterker heeft een belangrijke invloed op de uiteindelijke klankkwaliteit van het systeem. Reserveer dus voldoende luistertijd bij je dealer en vraag hem of hij een aantal voorversterkers uit verschillende prijsklassen op een rijtje wil zetten.

Let bij het beoordelen op de hogetonenweergave – die mag niet te fel zijn – en op de samenstelling van ‘het podium’. Voor dat laatste gebruik je best een cd met klassieke muziek. De afbeelding van het podium moet zo accuraat mogelijk zijn, waarbij je de grootte van de zaal moet  kunnen horen en elk instrument netjes zijn plaats in het geheel krijgt.

Overigens is het niet zo dat het duurste apparaat altijd het beste is. Er zijn voorversterkers op de markt die minder dan 2.000 euro kosten en toch zeer overtuigende muzikale prestaties neerzetten. Bij Rotel vind je bijvoorbeeld de RC 1550-voorversterker, die slechts 650 euro kost. De iets duurdere NAD C165BEE (899 euro) is een discreet opgebouwde klasse-A-voorversterker met ringkerntransformator.

McIntosh heeft een  hele serie voorversterkers in het gamma, van de relatief betaalbare C220 (4.500 euro) met buizentechniek tot de ronduit fenomenale – helaas geldt dat ook voor de prijs – C1000. De C1000 bestaat in eerste instantie uit een zogenaamde ‘Controller’ (10.500 euro), die je aan de  eigenlijke voorversterker koppelt (11.750 euro). Daarbij kan je kiezen voor een buizenmodel of eentje met transistors. Of allebei natuurlijk, zodat je door een druk op de knop kan schakelen tussen transistor- of buizenklank.

Daarnaast zijn er nog heel wat andere merken die high-end voorversterkers in het gamma hebben, zoals Spectral, Krell, Accuphase en Mark Levinson.