Door Je hoeft niet direct een doorwinterde luidsprekerspecialist te zijn om op te merken dat de Elac BS 243 geen alledaagse luidspreker is. Zo zitten er flink wat accessoires in de doos – op zich al uitzonderlijk voor een luidspreker – waaronder een ‘JET Dispersion Control’-montagesetje. Geen idee waar dat voor dient? Wij aanvankelijk ook niet, maar onze interesse was alvast gewekt.
De BS 243 is een tweeweg basreflexsysteem, maar met die twee drivers is toch wel iets bijzonders aan de hand. Een normale woofer heeft een min of meer egale conus, maar in de Elac is hij opgebouwd uit een reeks facetten. Het doet nog het meest denken aan een geslepen diamant of aan de koepel van het Epcot Centre in Disneyworld.
De tweeter is een zogenaamd JET III-model. Er zit een rond afwerkingsplaatje overheen, maar eigenlijk heeft de tweeter een rechthoekige vorm. De JET III is namelijk een ribbontweeter. Die heeft als voordeel dat de massa veel kleiner is dan bij een conventionele, dynamische tweeter en dat hij bijgevolg veel sneller kan reageren op pieken in de muziek. Eens de piek voorbij is, stopt hij ook weer sneller.
In dat opzicht sluit hij beter aan bij de typische karakteristieken van akoestische instrumenten zoals een gitaar, harp of piano dan een gewone tweeter. Een ander interessant punt is dat een ribbontweeter een heel bijzonder afstraalpatroon heeft.
Dit afstraalpatroon is namelijk sterk afhankelijk van de frequentie – bij een klassieke tweeter is het meer consistent – en gedraagt zich gedeeltelijk als een zogenaamde ‘line source’. Dat wil zeggen dat het geluid afkomstig is uit een lijnbron in plaats vanuit een punt, wat voor een veel ruimere verticale spreiding zorgt.
En dat verhaal brengt ons naadloos bij het geheimzinnige JET Dispersion Control-setje. De set bestaat (voor twee luidsprekers) uit twee ringen en acht bevestigingsclips. De ring heeft een dempende invloed op de hoge tonen, tenminste op het gedeelte dat naar opzij afstraalt. Als je de kit aanbrengt, zal de akoestische invloed van de kamer – met name van de zijwanden – bijgevolg een stuk kleiner worden dan wanneer je dat niet doet.
Wanneer de zijwanden van de luisterkamer bestaan uit sterk reflecterende oppervlakken zoals glas, dan zal dit setje de geluidsweergave allicht sterk verbeteren.
,
Onze luistersessie – met onder meer Damien Rice en Nits – brengt algauw aan het licht dat de bijzondere ontwerpkeuzes van de Elac, en dan met name voor de tweeter, zich wel degelijk vertalen in heel aparte klankeigenschappen.
Voor elke luidspreker geldt dat hij anders klinkt dan zijn soortgenoten, maar voor de Elac gaat dat nog veel meer op. Het hoog heeft een uitgesproken natuurlijke air en een haast zen-achtige rust, wat ervoor zorgt dat muziek vooral heel erg vanzelfsprekend en gemakkelijk klinkt. Toegegeven, dat is een nogal vage uitleg, maar beluister de BS 243 naast een luidspreker met een doordeweekse dynamische tweeter erin, en je begrijp meteen wat we bedoelen.
Prettig is dat ook stemmen grotendeels mee profiteren van de bijzondere tweeter. Aangezien de overgangsfrequentie op 2.700 Hz ligt, wordt een belangrijk deel van het stemmenbereik immers door de tweeter weergegeven. Overigens kan je de Elacs best naar de luisterpositie toe draaien, want anders is het hoog wat te soft.
Tiens, we hebben nog niets over het laag gezegd. Dat is gewoon goed – binnen de limieten van het compacte kastformaat, natuurlijk – maar belangrijker is eigenlijk dat deze luidspreker erg coherent klinkt. Je hoort de muziek echt als een geheel – bij andere compacte luidsprekers uit deze prijsklasse is dat natuurlijk ook wel het geval, maar niet zo uitgesproken als bij deze BS – en je moet echt al moeite doen om je te concentreren op individuele frequentiegebieden.
,
Deze Elacs weten de kwaliteiten van grotere – en duurdere – vloerstaanders heel sterk te benaderen. Vooral als je d’r nog even een degelijke subwoofer bijzet en de set netjes instelt.
Toegegeven, dan ben je intussen wel een kleine 2.000 euro kwijt, maar dan heb je ook écht wel wat.
