Door Op korte tijd hebben heel wat merken multiroomproducten gelanceerd, maar weinig van die namen hebben zo goede hifi-credentials als Denon. Doordachte keuzes en een mooi assortiment maken de HEOS-lijn volgens ons zeker het overwegen waard.
Denon is een van de weinig merken die er in slaagt om de spreidstand tussen hifi-kwaliteit en toegankelijkheid voor het grote publiek vol te houden. Een merk zoals dit blijf natuurlijk niet blind voor recente marktevoluties – en de trend is momenteel resoluut weg van producten als AV-receivers en stereoversterkers richting streaming audio. Voor Denon is die trend sterk genoeg om zomaar een nieuw submerk boven het doopvont te houden: HEOS. Het moet meteen een signaal zijn dat dit segment belangrijk is én dat het Japanse merk streaming en multiroom belangrijk vinden.
Dat werd nog extra benadrukt door de grootse lancering van HEOS op een zomerse dealerevent in het Spaanse Marbella, waar onder meer de CEO van D&M Group, Jim Caudill, de toekomstplannen uit de doeken deed. Wat meteen opviel was hoe doordacht Denon te werk wilde gaan, met een uitgebreide productportfolio, goede ondersteuning én een goede marketingstrategie om HEOS via dealers op de markt te zetten. Want in die zin blijft Denon helemaal trouw aan zijn hifi-roots: hoewel HEOS overduidelijk een concurrent is voor Sonos, blijft Denon in tegenstelling tot de marktleider weg van online verkoop en grote retailketens. Voor HEOS-producten moet je dus naar je vertrouwde audiowinkel, waar je kan rekenen op de nodige service. Overigens wil deze keuze voor de detailhandel niet zeggen dat HEOS prijstechnisch niet kan concurreren met Sonos.
,
Via D&M en de Belgische Denon-invoerder Transtel kregen we de gelegenheid om zowat de hele HEOS-productfamilie onder de loep te nemen. Fijn, want zo konden we echt heel het systeem testen. Je moet elk toestel uiteraard op zijn eigen merites beoordelen, maar om een uitspraak te doen rond de multiroommogelijkheden moet je toch een opstelling bouwen zoals een muziekfan zou doen die zijn huis van muziek wil voorzien. De enige apparaten die we in kader van deze test niet uitgebreid bekeken, waren de Extend (een WiFi-repeater) en de Heos Link. Het eerste omdat de testomgeving overal over goede WiFi beschikt (iets dat drie repeaters en een router vereist, om maar aan te geven hoe uitdagend WiFi in een oud herenhuis kan zijn), het tweede wegens niet beschikbaar. Bij elk HEOS-toestel heb je overigens de optie om te werken met een netwerkkabel, in plaats van draadloos.
,
De kern – of als je dat liever hoort: fundament – van elke multiroomsysteem zijn WiFi-speakers. Bij HEOS heb je de keuze uit drie modellen, net zoals bij veel merken. De H3, H5 en H7 zijn respectievelijk de 'small', 'medium' en 'large' versies, waarbij we meteen opmerken dat 'large' bij Denon echt wel een flink uit de kluiten gewassen toestel betekent. Al moeten we meteen wel de eigen woorden relativeren: "Ja", de H7 is behoorlijk groot, maar de naar een spitse bovenkant toelopende vormgeving doet deze speaker op afstand minder fors lijken dan hij is. Bekijk je de H7 van opzij, dan doen de vloeiende lijnen wat denken aan een druppeltje water. In combinatie met de afwerking met zwarte luidsprekerdoek en de bovenrand uit geborsteld metaal, overvalt je meteen een gevoel van kwaliteit. De HEOS H7 is een speaker dat je trots een mooi plekje op een meubel of aanrecht kan geven.
Maar het draait niet enkel rond mooie looks, want gelukkig wordt het knappe snoetje gecomplementeerd met een even mooie klank. De twee tweeters, twee midrange-drivers en subwoofer (aangevuld met twee passieve radiators) worden elk aangedreven door hun eigen klasse D-versterker, en dus is het niet verbazend als de H7 bijzonder krachtig uit de hoek komt. Maar het klinkt ook goed voor een WiFi-speaker, zéér goed. 'Royals' van Lorde blijkt een perfecte testtrack voor de H7, want zowel die wat zwoele onderlaag wordt stevig weergegeven, terwijl ook het mid en hoog mooi gedetailleerd overkomt. De HEOS H7 speelt naar ons gevoel op een hoger niveau dan de Sonos Play:5, al is de prijs met 599 euro wel gevoeliger hoger dan de 399 euro van de Play:5.
,
Qua design lijkt de goedkopere H5 wat op de H7, al is de druppelvorm wat hoekiger en missen we die mooie afwerking met geborsteld metaal. Ook hier zorgt die spitse bovenkant voor een slanker ogend profiel, waardoor je hem net iets subtieler kan opstellen. Hoewel de H5 het tussenmaatje is bij HEOS en niet beschikt over een actieve subwoofer, wist hij ons te verrassend met een mooie klank die grootser is dan zijn formaat zou laten vermoeden. Net zoals de H7 pakt de H5 uit met een betere (zowel qua diepte als detail) laagweergave dan bij de meeste concurrenten. De iets meer sprankelende weergave laat de stem van Melanie De Biasio zeer sfeervol klinken, iets donkerder dan we gewoon zijn van onze (veel duurdere) referentieset.
Het is heel toepasselijk om de H3 de junior van het gezelschap te noemen. Zijn meer rechthoekige vorm laat toe om hem zowel liggend als rechtopstaand te plaatsen, wat de H3 bijzonder flexibel maakt. Zo zou je een setje aan weerszijde van een tv kunnen plaatsen. De H3 is momenteel ook de enige in het HEOS-universum waar je een stereopaar mee kan vormen. Misschien krijgen ook andere HEOS-speakers die mogelijkheid, laat Denon ons weten, iets dat zeker voor de H5 behoorlijk interessant zou zijn. In elk geval zouden we – net zoals bij Sonos’ Play:1 – adviseren om meteen te opteren voor een H3-stereopaar. Een enkele H3 is een competente speaker, geen hoogvlieger, maar in een paarsgewijze opstelling is het resultaat veel aangenamer. Globaal genomen vinden we de H5 en H7 stukken beter dan de H3.
,
Net vanwege de goede reputatie van Denon waren we heel nieuwsgierig naar de HEOS Amp. Dit toestel is de perfecte optie voor wie nog een setje speakers op overschot heeft of pakweg de keuken wil verrijken met inbouwluidsprekers. De Amp biedt 2 x 100 watt aan digitale versterking (bij 6 ohm), verpakt in een relatief compacte doos die je desgewenst makkelijk kan wegwerken. Maar eerst de zaak aansluiten. Draai het apparaat om en je zal verrast zijn door de verrassend uitgebreide collectie aansluitingen. Naast degelijke luidsprekerterminals – ook geschikt voor banaanstekkers – blijkt de Amp te beschikken over een uitgang voor een subwoofer, wat zeker nuttig is als je een paar boekenplankspeakers wat ondersteuning wil geven. Vooral fijn is dat je de Amp echt als vervanger van een traditionele versterker kan gebruiken, met dank aan de analoge en digitale (optische) ingangen. Je kan dus gerust ook een cd-speler of een andere bron verbinden, voor die momenten dat streamingdiensten je honger naar muziek niet kunnen stillen. Om even met het ruimere speelveld te vergelijken: een subwoofer-uitgang evenals een analoge ingang komt je ook bij de concurrentie tegen, maar een optische ingang is toch een pluspunt van HEOS.
We hebben de Amp gecombineerd met een paar Bowers & Wilkins 685 S2-boekenplankspeakers en Monitor Audio Silver 8-vloerstaanders. In beide gevallen bleek de versterker zich aardig van zijn taak te kwijten. Zelfs aan hogere volumes hadden we niet de indruk dat de Amp te kort schoot, al moet je natuurlijk niet verwachten dat een compacte klasse D-versterker grote en ongevoelige speakers even goed kan aandrijven. Voor dat scenario opteer je beter voor de HEOS Link verbonden met een toegewijde versterker en speakers.
Hoewel we de Link niet uitgebreid hebben getest, vermelden we wél graag de pluspunten die ons opvielen tijdens een korte kennismaking. Zo komt de Link als een zeer complete streamer over, met een lijst in- en uitgangen die de norm overstijgen. Zo is er zowel een digitale optische ingang als optische én coaxiale uitgangen en ook hier een toegewijde LFE-uitgang, wat ook vrij uniek is. De Link kan ook een leuk trukje uitvoeren: via de trigger out- en IR out-aansluitingen kan je ouder hifi-materiaal van Denon aansturen via de HEOS-app. Of anders gezegd: het volume van die versterker van de oude school kan je plots vanuit de zetel regelen met een smartphone. Toegegeven, niet iedereen heeft er iets aan, maar het zijn dergelijke kleine extra’s en oog voor de gebruikerservaring die een systeem zoals dit boven het maaiveld laat uitsteken.
,
Vooraleer je aan de slag kan gaan met WiFi-speakers, moet je ze uiteraard eerst verbinden met het draadloze netwerk. HEOS werkt, in tegenstelling tot sommige anderen, door gebruik te maken van je bestaande WiFi. De uitdaging is dus een nieuw toestel te voorzien van het wachtwoord waarmee het die verbinding kan maken. Bij Denon hebben ze daar een heel ingenieus én eenvoudig antwoord op: eerst installeer je de HEOS-app op je telefoon of tablet, waarna je de meegeleverde kabel langs één kant in de hoofdtelefoonuitgang van je mobiel toestel en langs de andere kant in het HEOS-toestel steekt. Het WiFi-wachtwoord wordt dan gewoon doorgeseind via de kabel. Maak je een vergissing? Niet getreurd, je krijgt meteen een tweede kans. In tegenstelling tot de meeste streamingproducten moet je niet een hele procedure opnieuw doorlopen.
,
We mogen dan een positief gevoel hebben over de audiokwaliteiten van nagenoeg elk deel van de HEOS-lijn, geluidskwaliteit is maar één deel van de multiroom-vergelijking. Minstens even belangrijk zijn de ondersteuning voor digitale muziekbronnen en de gebruikersvriendelijkheid van de bijhorende app. Als het niet goed snor zit met die app, tja, dan ga je minder gauw de muziek vinden die je wil. Als een app je zelfs een gevoel geeft van in de weg te zitten, dan word je al gauw geïrriteerd als je nog eens muziek wil beluisteren. En dat kan niet de bedoeling zijn!
Gelukkig heeft Denon de nodige aandacht besteedt aan dit aspect. De HEOS-app voor Android en Apple-toestellen is gelikt en efficiënter dan de apps die D&M in voorbije jaren presenteerden, en dat is positief nieuws. Vanuit een usability-standpunt zit de HEOS-app zelfs bijzonder goed in elkaar. Drie tabs onderaan het scherm laten je pijlsnel verspringen tussen de ‘Ruimtes’ (lees: speakers en co), ‘Muziek’ en wat er momenteel speelt in de geselecteerde ruimte of zone. Het samenvoegen van speakers zodat ze hetzelfde spelen gaat op een wat bijzondere manier: niet door iets aan te vinken, bijvoorbeeld, maar door een speaker te verslepen naar een kamer. Elke speaker die je op deze wijze ‘laat vallen’ op een kamer neemt de muziek over van het doelwit.
Wil je een speaker iets anders laten spelen, dan sleep je hem weg en selecteer je hem. Op een tablet werkt dit verslepen prima en visueel zit deze aanpak zeer goed. Bij een smartphone met een kleiner scherm vereist het iets meer fingerspitzengefühl. Klein kritiekje: op een Android-tablet is de app enkel in staande oriëntatie te gebruiken. Dit fenomeen komt vaker voor bij apps die in eerste instantie voor Android-telefoons zijn ontwikkeld en is op zich geen dealbreaker. Maar het zou mooi zijn als Denon ooit de tablet-app in beide oriëntaties bruikbaar zou maken. Als de ontwikkelaars dan toch bezig zijn, zou het mooi zijn als ze er voor zouden zorgen dat het samenvoegen van kamers de muziek niet even deed stoppen. Ook dit is geen groot struikelblok, maar een detail dat toch aangepakt mag worden.
,
Bij ‘Muziek’ verschijnt er geen ellelange lijst van ondersteunde diensten. In de Benelux kan je HEOS-apparaten koppelen met Deezer, Napster en Spotify (telkens aan 320 kbit/s MP3 of Ogg). De eerste twee diensten zijn prima geïntegreerd in de app en kunnen muziek streamen naar meerdere speakers. Bij Spotify gaat het echter om Spotify Connect, wat betekent dat je bij het selecteren van die dienst overschakelt op de Spotify-app en slechts één HEOS-speaker kan selecteren. Wie dus wil multiroom-muziek wil, opteert dus best voor Deezer of Napster. Maar streamingdiensten zijn zeker niet je enige optie. HEOS speelt muziek af van DLNA-bronnen (zoals een NAS of pc met gepaste mediaserversoftware) of vanaf USB-opslag die verbonden is met een USB-poort die je op nagenoeg elk HEOS-product kan vinden. Wij konden bijvoorbeeld onze Sony NWZ-A15 probleemloos koppelen aan een HEOS Amp en muziek streamen naar een H7. En uiteraard is ook TuneIn van de partij, zodat je nagenoeg elk radiostation van de Lage landen kan beluisteren. Via TuneIn kan je trouwens ook heel wat podcasts beluisteren, zoals de uitstekende BBC4 Comedy-uitzendingen.
Overigens moet je om de HEOS-app te gebruiken, eerst een HEOS-account aanmaken. Dat lijkt misschien wat lastig, maar hierdoor wordt het overstappen naar een ander mobiel toestel eenvoudiger. Gewoon op het nieuwe apparaat je HEOS-gegevens invoeren en alle voorkeuren en instellingen worden overgenomen. Ook leuk: de app ondersteunt meerdere HEOS-accounts, zodat elk familielid zijn eigen favorieten, streamingabonnementen en afspeellijsten kan gebruiken.
Een niet onbelangrijk detail is de ondersteuning voor muziekformaten. De hype rond hi-res laat Denon in elk geval links liggen, want HEOS ondersteunt enkel bestanden tot 48 KHz. Wat ons betreft is het belangrijker dat zowel WAV’s, FLAC’s als ALAC’s aan cd-kwaliteit wél afspelen, naast MP3, AAC en WMA.
,
Op dit punt hebben we ongeveer elk relevant multiroom-platform uit het betaalbaar segment kunnen ervaren en testen, wat het mogelijk maakt om de kwaliteiten van HEOS goed in te schatten. Veel twijfel bestaat er niet bij ons dat Denon op het goede spoor zit. Meer zelfs, de HEOS-lijn heeft veel troeven en behoorlijk wat unieke eigenschappen die hem zeer competitief maken. De iets hogere prijsstelling van HEOS (vergeleken met nieuwe multiroom-concurrenten, zoals LG en Samsung), is niet echt een probleem. De Denon-toestellen bieden ter compensatie doorgaans een tot forse meerwaarde, met als grote uitschieter de H7 en Link. Dat je voor HEOS-producten naar een echte audiowinkel moet, zal voor de ware audioliefhebber geen probleem zijn maar kan de grote doorbraak wel wat tegenhouden. Maar goed, dat is een zakelijke beslissing van Denon.
Wat ook duidelijk is, is dat Denon het meent met Heos. De toekomstplannen die wij mochten inzien, omvatten nog heel wat HEOS-producten. Wie goed oplette, zal zeker gemerkt hebben dat HEOS vooralsnog geen toestellen omvat die inspelen op tv-geluid. Gegeven het succes van de Sonos Playbar en soundbars in het algemeen, zal het niet verbazen dat Denon ook een soundbar én een soundbase in het verschiet heeft. En dat is niet alles, want volgens ons mag je HEOS-compatibiliteit ook in receivers en meer zien opduiken. 2015 wordt een interessant jaar, dat is zeker!
