Door De Opticon-familie van Dali mikt regelrecht op het hart van elke muziekliefhebber dat maximaal waarde uit zijn zuurverdiende spaarcentjes wil halen. Net zoals je bij andere speakerfabrikanten op dit prijspunt ziet, brengen de Denen een ruim aanbod speakers onder de Opticon-noemer. Zo krijgt je als consument een ruime keuze geserveerd, waarbij je geheid voor jouw situatie wel een luidspreker vindt.
Bovendien omvat de Opticon-familie ook verschillende oplossingen, naargelang of je gaat voor een stereo-opstelling in een klein dan wel grote kamer of van plan bent een thuiscinema te bouwen.
Vaak zie je bij tests van dergelijke speakerfamilies vooral de topmodellen opduiken, wat in dit geval de Opticon 8 zou zijn. Maar wij leggen liever de Opticon 5 op de pijnbank, een zeer toegankelijke luidspreker die de kleinste van de drie vloerstaanders in deze Dali-familie is. Tegelijkertijd ontvingen we ook de Opticon LCR’s op bezoek, in kader van een AV-receivertests. De test van de LCR’s zie je in de nabije toekomst ook hier verschijnen.
,
Er zijn twee zaken bij de Opticon-familie die mij prikkelen: het gebruik van SMC en de combinatie van een dome en een ribbon-tweeter. Het eerste verdient wellicht wat uitleg, aangezien SMC (oftewel: Soft Magnetic Compound) een materiaal is dat eigen is aan Dali.
SMC is een poeder bestaande uit magnetische korrels met een unieke eigenschap: ze zijn sterk magnetisch, maar geleiden elektrische stromen zeer slecht. Bovendien is SMC een zacht materiaal dat relatief makkelijk in allerlei vormen kan geperst worden. Zoals in de vorm van een luidsprekermagneet, die dankzij de lage elektrische geleiding weinig wervelstromen en dus warmte opwekken én snel aantrekken en afstoten.
Dergelijke eddy currents en het hysteresis-fenomeen heb je liever niet, omdat ze het gedrag van de magneet beïnvloeden en mogelijk leiden naar vervorming. SMC is geen nieuwe uitvinding – Dali gebruikte het al in de Rubicon en Epicon-speakers – maar het is wel iets of wat verrassend om het in de woofer van een speaker van dit prijspunt te zien opduiken. Dali heeft ons altijd verteld dat het materiaal toch behoorlijk prijzig is om te fabriceren. Blijkbaar is er op dat gebied een doorbraak geforceerd.
,
Nog een kenmerk van betere Dali-speakers is het gebruik van zowel een linttweeter als een zachte, rond dome-tweeter. Langs één kant is dat behoorlijk gewaagd, omdat er een gevaar bestaat dat twee aparte bronnen van hogere tonen faseproblemen opleveren. Dali laat de twee tweeters ook effectief overlappen; er is geen crossover voorzien.
De dome-tweeter start wel aan circa 2 kHz, terwijl de ribbon past speelt bij frequenties boven 10 kHz en echt optimaal presteert rond 14 kHz. Het eindpunt van de dome-tweeter ligt rond 20 kHz, terwijl de linttweeter nog eens stukje doorspeelt. Maar langs de andere kant is het ook slim, want zowel dome- als ribbontweeters hebben hun voordelen en die worden hier netjes gecombineerd.
Reken dus vooral op een brede uitstraling doorheen de kamer. Tijdens het luisteren viel dat op wanneer ik weg van de sweet spot aan de zijkant van de ruimte even wat notities maakte op de computer. Bij het stappen van één punt naar het andere viel de presentatie van de mid- en hoge tonen veel minder weg. Een mooie eigenschap voor een woonkamer waar niet iedereen recht voor de speakers zit, toch wel.
,
Beide tweeters zijn gemonteerd in een mooie metalen plaat die de Opticon 5 en zijn grotere broers een uniek uitzicht geeft. Meteen een goede reden om die luidsprekergrille te verwijderen! Dat die grille niet magnetisch bevestigd is, mag je beschouwen als een detailkritiek.
Sowieso is de Opticon 5 langs de voorkant het bewonderen waard, met dank aan een knap uitgevoerde voorplaat met een mooie laklaag. Ons testmodel pronkte met een diepzwarte lak, er is ook een mattere witte laklaag of een walnootafwerking mogelijk. De zwarte versie is naar mijn gevoel de mooiste bij Opticon, maar dat is uiteraard een kwestie van smaak.
Aan de zijkanten en de bovenkant van de Opticon 5 zie je wel dat je qua afwerking nog niet aan de top zit. Er is niets mee mis met de duurzame, behandelde MDF met houtgrenen, maar geef je meer uit dan kun je rekenen op mooie laklagen rondom, zoals bij de Dali Rubicon 6 die eveneens in de luisterruimte aanwezig was of de Monitor Audio Gold 300 die we recent op bezoek kregen. Die twee speakers zijn uiteraard stukken duurder.
Gek genoeg is het contrast tussen de glanslak vooraan en de doffe MDF aan de zijkanten visueel wel interessant en geeft het wat karakter.
Toch ook meegeven dat zelfs deze betaalbare luidsprekerfamilie gefabriceerd wordt in Denemarken en daar geassembleerd is met de hand. Bij sommige merken wordt de productie van de goedkopere speakers geoutsourced naar een Chinese toeleverancier, wat soms wel, soms niet goede resultaten oplevert.
De Opticon 5 is zoals gezegd de instapper bij de Opticon-vloerstaanders. Hij is daarom ‘slechts’ uitgevoerd met één enkele woofer en de hybride tweeter-constructie, intern gescheiden in aparte compartimenten. Achteraan is ook een basreflexpoort voorzien, om de grotere geluidsgolven wat meer ontsnappingsruimte te geven. De Opticon 5 is een speaker dat je met wat aandacht moet opstellen. Door de poort aan de achterzijde, plaats je hem best niet te ver van een muur. Een handwijdte is ongeveer goed.
Je draait de Opticon 5 ook niet in, maar plaatst hem netjes parallel met de muur. Je hebt immers die brede uitstraling van de hybride-tweeter. De rechte opstelling is voor sommigen qua looks ongetwijfeld ook mooi meegenomen. Met zijn hoogte van 90 cm is de Opticon 5 geen overweldigende aanwezigheid, zelfs in een kleinere kamer.
,
Voor de luistertest koppelde ik de Opticon 5’s eerst aan een Marantz PM11S2, maar schakelde ik daarna over naar de sterk ondergewaardeerde Harman-Kardon HK990 (zonder de kamercorrectie, want die is eigenlijk ontworpen voor een 2.2-systeem), met een Marantz NA8005 analoog aangesloten en voornamelijk FLAC-streaming via Qobuz als bron.
Lekker bombastisch is Maurice Jarre’s ‘Lawrence of Arabia’, uitgevoerd door het filharmonisch orkest van Praag en recent heruitgebracht in een nieuwe (en voor het eerst: volledige) registratie. Het vier minuten durende thema dat de aftiteling begeleidt van deze filmklassieker met Alec Guinness verweeft muzikaal prachtig de tegenstrijdigheid inherent aan de Britse antiheld Lawrence, door te schakelen van stijve, militaire marsmuziek naar vloeiende, romantisch klinkende strijkers die de liefde voor de woestijn symboliseren.
In die paar minuten ontdek je meteen de sterke punten van de Opticon 5, grotendeels op het conto van die hybride-tweeter te schrijven. Dat deze speaker heel breed de kamer bespeelt, merkte ik al op, maar ook het ruimtelijke gevoel en plaatsing is immens voor een speaker van dit formaat.
Bij ‘Autobahn’, de 22-minuten durende klassieker van Kraftwerk die in 2009 geremasterd werd, is de precisie weergave van de Opticon 5 een enorme troef. Dit bezwerende nummer zit vol met spielerei, met geluiden die van één kant van de soundstage naar de andere bewegen, en die klanken kan je echt met de ogen dicht door de kamer volgen. Ook de gitaarrif en panfluit in het begin van het nummer klinken prachtig.
Ja, met de Opticon 5 op ongeveer 45 cm van de muur verwijderd is het laag in dit nummer (zoals de lage extensie van de synthesizer) niet heel diep of overtuigend. Maar dat is een moeilijke in dit formaat van speaker. Het is ook zo dat de Opticon eerder een lichtjes mager laag laat horen dan een ‘tekort aan’, waardoor je in de juiste kamer en met een andere plaatsing mogelijk heel tevreden zal zijn. Plus, het zit ritmisch heel strak, en dat is misschien wel belangrijker dan wat booming bassen voor effect.
Bij ‘Tour de France: étape 1’ van de Duitse elektronicapioniers blijkt dat ook: de Opticon 5 is allesbehalve wollig, waardoor de snelle beat van dit nummer perfect gebracht wordt, zonder wolligheid of een stroperig gevoel.
‘Amsterdam’ van Brad Mehldau is ook een goed nummer om de sterke kanten van de Opticon 5 te etaleren. Wederom mocht er net iets meer body present zijn in de pianogetokkel, maar in het mid-hoog zit je dicht bij nirwana, zeker als je rekening houdt met het prijspunt. Een tikkeltje agressiviteit durft zijn kop op te steken als hogere octaven worden opgezocht – maar dat kan je bij een live-concert ook meemaken.
,
Bij ‘Los Angeles II’ word je daarom wel echt attent gemaakt op de fijnzinnige getik op de cymbalen en hihat, een element dat op een doffere speaker minder opvalt maar bij een jazztrack zoals deze essentieel is, best mag opvallen. Tori Amos’ stem op ‘Winter’, samen met haar pianospel, wordt door de Opticon 5 vooraan op het podium geplaatst. Je kunt je ogen sluiten en je volledig op de vocals richten, wat ook de a capella ‘Me and a Gun’ doet blinken. Zelf vind ik het wel fijner als je bij ‘Winter’ echt de orkestrale onderbouw ‘voelt’.
,
De Opticon 5 is een speaker die straf uit de hoek komt, als je rekening houdt met het feit dat dit de instap-vloerstaander is in de Opticon-familie en dat hij eigenlijk best betaalbaar is. De muzikaliteit, de mooie prestaties in het midden en de brede uitstraling zijn sterke punten die deze luidspreker zeker het beluisteren waard zijn.
Wel goed de combinatie met de rest van de keten uitpluizen, want een iets zachtere aanpak aan de kant van de versterker zal tot een geslaagder totaalplaatje leiden.
De eigenschappen van de Opticon 5 maken deze speaker eveneens een interessante optie voor een thuiscinema die ook muzikaal goed uit de hoek moet komen, en waarbij een subwoofer voor een streepje aanvulling zorgt.
